Yapay Zeka Nedir? Nasıl Çalışır?

Yapay zeka bilgisayar sistemine bağlı bir robotun veya bir bilgisayarın, tıpkı canlıların yaptıkları eylemlere benzer şekilde hareket edebilmelerini sağlayan bir buluştur. İnsanların düşünme yöntemlerinin analiz edilmesiyle oluşturulan ve her geçen gün daha da geliştirilen yapay zeka, 1940 yıllarında icat edilen Turing Machine’ye kadar uzanan bir süreçten geçmiştir.

Bir başka anlatımla yapay zeka, robot ve bilgisayarların insan gibi düşünebilmesini sağlamaktır. Yapay zekanın icadı sayesinde insanların üstlendiği birçok görev robot ve bilgisayarlar tarafından yapılmaya başlanmıştır. En karmaşık görünen sorunlarda bile, insan beyni gibi çalışmayı sürdürebilen bu bilgisayarlar sayesinde zeka ve akıl gerektiren sorunlar en etkili şekilde çözüme kavuşturulmaktadır

Yapay zeka, insanın yapabildiği birçok şeyi yapabilmesine rağmen insan bilgisine ihtiyaç duyar. Karmaşık verilerin kalıplarının tanınması, insanlar tarafından alınan kararların uygulanması ve insan tecrübelerinden yararlanması gerekir. Yapay zekanın çalışma prensibi ise var olan sistemin gözlemlemesi ile bu gözlemi daha önceden belirlenen parametreler doğrultusunda işlemek suretiyle çalışmaktır.

Yapay Zeka Nasıl Çalışır?

Yapay zeka, muhteşem bir buluştur ve onu tanımlayabilmek için yapılması gereken onun yapabildiği şeyleri insan yetisi ve eylemleriyle karşılaştırmaktır. Bilinen en zeki varlığın insan olduğu ve yapay zekanın insanı taklit ettiği düşünülürse, önemi çok daha iyi anlaşılacaktır. Bilgisayar bilimleri içerisinde geniş bir alana sahip olan yapay zeka yazılımlarını sıradan yazılımlardan ayıran en önemli unsur, insan zekasının bire bir kopya edilmiş olmasıdır.

İnsan yaşamında her geçen gün daha geniş kullanım alanları bularak hayatın her alanında karşımıza çıkan yapay zeka tasarımları, insan yaşamının kolaylaşmasına ve konforuna önemli katkılar sağlamaktadır. Günümüzde gelişmiş yazılım özelliklerine sahip olan bu önemli buluş, yakın gelecekte tıpkı insan beyni gibi doğrudan bir donanıma sahip altyapısıyla daha zor ve karmaşık görevleri yerine getirebilecektir.

Yapay Zeka Neyi Taklit Eder?

Yapay zeka, iletişim kurmada insanların kullandığı dil yardımını konuşma tanıması olarak gerçekleştiren yazılımdır. Yapay zeka iletişimi istatiksel olarak yapmakta, konuşma tanıma sistemini de öğrenme çerçevesi altında gerçekleştirmektedir. İnsanların belirli bir dilde konuşabilmesi ve anlaşabilmesi ise doğal dil işleme ( NLP)’ye girmektedir. Fakat insanlar sadece bilgi ile gelişen canlılar değildir. Görsel algılama yeteneklerine sahip olan insan, gördüklerini beyinde işleyerek anlamlandırabilme yeteneğine sahip bulunmaktadır. Yapay zekalarda da bilgisayar görüşü olarak adlandırılan buluş sayesinde görüleni anlamlandırma adına çalışmalar yapılmakta, derin öğrenme tekniği geliştirilmektedir.

Yapay zeka ile donanmış robot ve bilgisayarlar; nene tanıma özellikleri sayesinde bir fotoğrafta yer alan aile bireylerinin kimler olduğunu, aile veya arkadaş grubuna mensup olduklarını anlama kapasitesine sahiptir. Fotoğrafta bulunan gurup üyelerinin hangisinin erkek, hangisinin kadın olduğunu ayırt edebilmenin yanı sıra resimde yer alan hayvanları bile diğerlerinden ayırabilmektedir. Bununla da sınırlı kalmayan yapay zeka teknolojisi; fotoğrafta yer alan kişilerin boy ve bedenlerini ölçebilmekte, giydikleri elbiselerin renklerini tanımlayabilmektedir. Ayrıca fotoğrafın çektirildiği yerdeki arka fonun orman mı, deniz mi olduğunu bile ayırt edebilmektedir. Yapay zeka yazılımcıları bu özellikleri kullanmak suretiyle, internet üzerinden alışveriş yapan kişilerin hangi ürünlerle ilgilendiğini ve satın aldıkları ürünlerle ilgili veri üretimine destek olmaktadır.

Yapay Zekanın Sahip Olduğu Yetenekler

Oldukça yakın bir geçmişe sahip olan yapay zeka bilgisayar ve robotlar, farklı amaçlara yönelik olarak kullanılmakta, insan gücüyle yapılabilen birçok iş ve eylemi daha kısa sürelerde aynı kalitede yapabilmektedir. Yapay zeka bilgisayar ve robotların yetenekleri arasında:

• İnsanların konuşmalarını tanıma ve anlama,
• Yüksek strateji kullanılarak oynanması gereken oyunları oynama kabiliyeti,
• İçerik sıralaması gerektiren ağ dağılımı,
• Otonom otomobiller,
• Askeri simülasyon,
• Karmaşık verilerin çözümlenmesi,
• Video ve fotoğraf çözümlemesi yer almaktadır.

İnsanlar; görme ve değerlendirme yetenekleri sayesinde, bulundukları ortamı gözleriyle görmek suretiyle dünyayı zihinlerinde canlandırır. Yapay zeka ise bu tanımlamayı, yani görüntü işlemeyi nesne tanıma özelliğiyle yerine getiriyor. Günümüzde Facebook, Amazon gibi dünya devi platformlar bu tekniğin oldukça gelişmiş bir versiyonunu kullanıyor.

Yapay Zekanın Kullanıldığı Alanlar

Yapay zeka; kısa bir geçmiş dönemde insan yaşamına dâhil olmakla birlikte, 1950’li yıllarda ortaya atılan fikirlerin geliştirilmesi sonucu günümüzdeki tasarımlara dönüşmüştür. İlk ortaya atıldığı yıllarda yapay zekanın kullanım amaçları yapay zeka araştırması, problem çözümleri ve sembolik yöntemler gibi dar kapsamlıydı. İlk yıllarda laboratuvar araştırmalarında bazı testlerde kullanılan yapay zeka, günümüzde oldukça geniş bir kullanım alanına sahip bulunmaktadır. Günümüze yapay zekanın yaygınlaşmasına sebep olan 2 unsur mevcuttur. Bunlardan biri, ticari açıdan çok kazançlı olması ve insan faktörünü ortadan kaldırmak suretiyle maliyeti düşürmesidir. İkinci sebep ise yapay zeka sayesinde insanların ulaşacağı bilgi ve olanaklardır. Günümüzde yapay zekanın kullanıldığı alanlar:

• Sanal asistanlar,
• Oyunlar,
• Satın alma tahmincileri,
• Akıllı arabalar,
• Akıllı ev sistemleri,
• Dolandırıcılığı önleme,
• Sohbet ve destek botları,
• Güvenlik amaçlı sistemler,
• Müzik ve seyir öneri robotları.

Sanal Asistanlar

Günümüzde Apple tarafından kullanılan Siri, Microsoft tarafından kullanılan Cortana ve Google tarafından kullanılan Now, sanal asistan olarak kullanılmakta ve ihtiyaç duyan herkesin kullanabilmesine açık araçlardır.

Oyunlar

Yapay zekanın en fazla tercih edildiği alanlardan biri de bilgisayar ve oyun konsollarıdır. Far Cry, Call of Duty gibi oyunların son sürümlerinde oldukça üstün yeteneklere sahip oyun botlarına yer verilmiştir.

Satın Alma Tahmincileri

Kullanıcıların daha önce bilgisayar üzerinde yapmış oldukları aramaları göz önüne alarak isabetli satış önerilerinde bulunabilen yapay zekalar, günümüzde Google AdSense ve Amazon gibi güçlü şirketler tarafından kullanılmaktadır.

Akıllı Arabalar

Tesla ve Google’ın öncülük etmesiyle günümüzde birçok markanın geliştirdiği akıllı arabalar, ileri seviyede yapay zeka kullanılarak üretilmektedir. Yol ve trafik durumunu göz önünde bulundurarak araçlar, sürücüsüz araç kullanımını yaygınlaştırmak amacını taşımaktadır.

Akıllı Ev Sistemleri

Isıtma ve soğutma sistemleri başta olmak üzere evlerdeki enerji kullanımına kadar birçok fonksiyonu yerine getiren akıllı ev sistemleri, yaşam konforunun en üst düzeyde sağlanması amacıyla kullanılıyor.

Dolandırıcılığı Önleme

Kullanıcıları aldatmak üzere kurulan web sitelerini gelişmiş antivirüs yazılımlarıyla korumaya alan arama motorları, kullanıcıları yanıltan veya aldatmayı amaçlayan siteleri filtreleyerek sistem dışına atabilmektedir.

Sohbet ve Destek Botları

İnternet kullanıcılarına 7/24 süreyle cevap vermek ve şikâyetleri tespit etmek amacıyla kullanılan botlar, gerçek kişilerle yapılan sohbet ve bilgi alışverişini birebir yerine getirebilmektedir. Böylece çalışan sayısı konusunda tasarruf sağlayan işletmeler, geri bildirim konusunda da üst düzey kaliteyi yakalayabilmektedir.

Güvenlik Amaçlı Sistemler

Yapay zekanın en etkin kullanım alanlarından biri de güvenlik sistemleridir. Kimlik, yüz ve ses tanıma gibi birçok özellikle donatılan sistemler güvenliğin en üst düzeyde sağlanmasına büyük katkıda bulunuyor.

Müzik ve Seyir Öneri Robotları

Günümüzün en popüler müzik uygulamalarından biri olan Spotify gibi servisler de yapay zekanın sağladığı olanaklardan yararlanıyor. Kullanıcıların müzik dinleme zevklerini arama alışkanlıklarından tespit eden yapay zeka, kullanıcının sevdiği şarkıcılar ve şarkı tiplerini belleğine alarak dinleyebilecekleri şarkıları önerebiliyor. Keza video izleme konusunda da kullanıcı tercihleri göz önünde bulundurularak video ve klip seçimlerinde farklı seçenekler sunulabiliyor.