Web Sitesi Çerezleri Nedir? Ne İşe Yarar?

Günlük hayatta internette dolaşırken web sitelerinde karşımıza çıkan çerez kavramıyla sık karşılaşıyoruz. Genelde web sitelerinde “kabul et” veya “daha fazla bilgi al” şeklinde bildirimleri görüyoruz. Ancak çoğumuz bu bildirimlere hiç kulak asmadan sorgusuzca kabul ediyoruz. Peki nedir bu çerez? İngilizcede “cookies” diye de bildiğimiz çerez, ziyaret ettiğimiz web sitelerindeki bazı bilgileri kısıtlı sürelerle bilgisayarımıza, cep telefonumuza, tabletimize kaydederek bu siteleri daha sonra ziyaret ettiğimizde o bilgilerin tekrar karşımıza çıkmasını sağlar. Peki nedir bu bilgiler? Adınız, soyadınız, e-posta adresiniz, telefon numaranız, konumunuz, diliniz, ülkeniz, kişisel tercihleriniz, o siteye daha önce girip girmediğiniz gibi bilgiler çerez kapsamında alınan bilgilerdir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki bir web sitesinin ulaşabileceği bilgiler sizin ona sunduklarınızla sınırlıdır. Yani vermediğiniz bilgilere, bilgisayarınızda bulunan dosyalara web sitesi erişemez. Çerezlerin genellikle istenen kullanım ömürlerine göre belirlenmiş kendi kendini yok etme tarihleri olur. Buna göre çerezler seans çerezleri ve kalıcı çerezler olarak ikiye ayrılır. Seans çerezleri, o tarama seansının sonunda otomatik olarak hemen silinirler.  Kalıcı çerezler ise önceden tanımlanmış olan ömürleri boyunca kullandığınız uç cihazda kalır. Ancak sonuç olarak belirlenen sürenin sonunda yok olurlar. Bu tür çerezler, o web sitesini tekrar ziyaret ettiğinizde sizin ayar tercihlerinizi hatırlar.

Çerezlerin Faydası Nedir?

Çerezlerin günlük hayatımızda nasıl bir fayda sağladığına gelecek olursak bunu  iki yönlü incelemek gerekir. Öncelikle web sitesi sahibi için faydalarını inceleyelim. Günümüzde web sitelerinde çerez kullanmayan yok denecek kadar azdır. Çünkü çerezler özellikle web sitesinden satış yapan site sahiplerinin işini çok kolaylaştırmaktadır. Nasıl kolaylaştırmaktadır? Şu şekilde; ilk olarak alışveriş siteleri, alıcının sepetine attığı ürünleri hatırlatmak için çerezleri kullanır. Böylece alıcı için bir hatırlatma niteliğinde olup, satıcı açısından satış kolaylığı sağlamaktadır. İkinci olarak ise alıcının bir web sitesini ziyaret ettiğinde almak istediği ürün kategorisi çerezler sayesinde kaydedilir ve alıcı tekrar o web sitesine girdiğinde karşısına ilgilendiği kategoriyle ilgili başka ürün seçenekleri gelir. Bu da yine web sitesi sahibi için satış kolaylığı sağlar. Çerezlerin sağladığı faydaların ikinci yönü ise web sitesini ziyaret eden kişiye sayladığı kolaylıklardır. Web sitelerine üye olduğumuzda her seferinde kullanıcı adı ve parolamızı girmemek için “beni hatırla” ikonuna tıklarız ve bu andan itibaren çerezler devreye girer. Çerezlerden okunan bilgiler sayesinde, siteyi tekrar açtığımızda bilgiler okunur ve tekrar bu bilgileri girmek zorunda kalmayız. Özellikle e-ticaret sitelerinde alışveriş yapmak isteyen bir kullanıcı istediği kategorideki ürünü arattığında toplanan çerezler neticesinde karşısına gelen reklamlar sayesinde istediği ürünü istediği fiyatta daha rahat bir şekilde bulabilmektedir. Tabi bazen Google’da arattığımız bir ürünün her web sitesinde karşımıza çıkması işin can sıkıcı tarafı olabiliyor.

Çerezleri Kimler Kullanır?

Çerezler e-ticaret siteleri dışında bankalar, haber siteleri hatta kişisel bloglar tarafından bile yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu çerezlerin kullanıcı açısından fayda ve kolaylık sağladığı ortadadır. Bazı çerezler ise internette gezinti alışkanlıklarını takip etmek ve bu hususlarda istatistiki veri toplamak gibi amaçlarla da kullanılmaktadır. Buna örnek olarak Google Analytics adlı analitik izleme sistemini, Googel AdSense gibi reklam ağlarını ve sosyal medya düğmelerini örnek gösterebiliriz. Çerezler genelde zararsızdır. Virüs ve herhangi bir program dosyası taşımaları mümkün değildir. Bu konuda yaşanabilecek en kötü senaryo, çerezlerinizin bağlantınızda araya giren biri tarafından ele geçirilip taklit edilmesi olabilir. Böyle bir durumun yaşandığı varsayımında kullanıcı verileriniz izlenerek hesap bilgilerinin ele geçirilmesi mümkün hale gelir. Çerezlerin izlenmesini engellemek için kullanılan tarayıcıdaki ayarlardan çerezler devre dışı bırakılabilir. Her web sitesi için çerezleri devre dışı bırakmak web sitesi kullanımında zorluk yaşatabilir. Örneğin; bu durumda her seferinde oturum açmak zorunda kalınabilir. Böyle bir durum yaşanmamak için güvenilmeyen web sitesine ait çerezleri kapatmak hem kolaylık sağlar hem de daha güvenli olur.

"Çerez Politikası" Kavramına Dair

Son olarak incelenmesi gereken konu ise çerezlerle yakından ilgili “Çerez Politikası” kavramıdır. Çerez politikası, bir web sitesini ziyaret eden kullanıcıların, web sitesinde kullanılan çerezler hakkında bilgilendirildiği metine denir. Çerez politikası hazırlanırken bazı hususlara dikkat edilmelidir Hazırlanan çerez politikasında web sitesinde kullanılan çerez türleri (geçici çerezler, kalıcı çerezler, hedef/reklam çerezleri, zorunlu çerezler, performans ve analiz çerezleri, işlevsellik çerezleri, reklam çerezleri, izleme çerezleri), bu çerezlerin kullanılma amaçları, kullanıcıların çerez ayarlarını nasıl değiştirebileceği ve çerezleri nasıl silebileceğine dair bilgiler mutlaka bulunmalıdır. Çerez politikası hukuki bir metin gibi değil,  kullanıcıların rahatlıkla anlayabileceği açık ve sade bir dille yazılmalıdır.