Yazılım Türleri Nelerdir? Nerelerde Kullanılır?

Yazılımlar, verilen komutlar ile bir işin cihazlar ile yapılabilmesini sağlar. Bu sebeple, yapılması istenen işin mantığı yazılım diline aktarılmalıdır. Yazılımlar ürettikleri ya da aldıkları verileri bilgiye çevirerek aygıtlara iletirler. Bu aygıtlar çıktı aygıtlarıdır. Yazılımların esasen iki temel amacı vardır. Birincisi, bilgisayar çalışmalarına kullanıcıların anlayacağı bir biçim vermek; ikincisi, kullanıcı tarafından verilen komutları bilgisayar diline dönüştürmektir.

Yazılım kendi içerisinde iki türe ayrılır. Bu yazımızda yazılım türlerini ele alacağız.

Sistem Yazılımları

Bilgisayar sisteminin işletimiyle ilişkili bütün işlevlerin yapılabilmesini ve donanımla uygulama yazılımları arasında bulunan ilişkiyi kuran yazılımlardır. En bilineni işletim sistemi (Operating system) olarak anılır. İşletim sistemleri, bilgisayar donanımlarının verimli kullanımını sağlamak adına hazırlanan programlar bütünüdür. Genel olarak bilgisayar açıldığında işletim sistemini meydana getiren programlar da otomatik olarak açılır ve çalışırlar.

Donanım sürücüleri, işletim sistemiyle donanımlar arası iletişimi sağlayarak verimli donanım kullanımı sağlayan sistem yazılımlarıdır. Bu nedenle sürücüler büyük ölçüde önemli rol üstlenirler.

Diğer bir sistem yazılımı da programlama dili sistemidir (Language system). Bu sistem, programlama diline ait derleyicilerden, yorumlayıcılardan veya diğer özel program araçlarından oluşur.

Bir diğer sistem yazılımını da hizmet programları sistemi oluşturur (Utility system). Bu grup içerisindeki programlar  ise veri/program hazırlama, düzeltme, karşılaştırma, sıralama gibi hizmetlerde kullanılırlar.

Sistem yazılımları ve bilgisayarların çalışması için en önemli yazılımlar işletim sistemleridir. Bir bilgisayarda işlemlerin yapılabilmesi, komutların yerine getirilmesi, programların uyumlu ve sorunsuz çalışması, kullanacakları disk alanı ve araçların paylaşımının düzenlenmesi gibi işleri halleden sistem işletim sistemidir. Kısacası işletim sistemi bilgisayarların temel işlevlerinin yerine getirilmesini sağlar.

İşlerim sistemi kullanılacağı işlevlere göre farklı türlerde olabilir. Bir bilgisayar ağı üzerindeki pek çok kullanıcıyı yönetebilmek için geliştirilen bazı işletim sistemleri de vardır. (Linux, Windows 2000/2003 vb.) Bazı işlerim sistemleri de oldukça basit işlevleri gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. (El bilgisayarlarındaki sistemler.) Hitap edilen kullanıcı miktarına göre tek veya çok kullanıcılı olarak ikiye ayrılırlar. Bunlar, bilgisayar sisteminde aynı anda birçok kullanımının erişimine imkân sağlar. Bunların yapısı tek kullanıcılı olan işletim sistemlerine göre daha da karışıktır. Kullanıcı taleplerini karıştırmadan gerçekleştirmek, yetkisi olmayan kullanıcıların sisteme girişini engellemek, kullanıcıların sahip oldukları haklar ölçüsünde isteklerine cevap vermek gibi karışık işlevler mevcuttur.

Uygulama Yazılımları

Sık kullanılan uygulama yazılımlarına baktığımızda kelime işlemcileri, elektronik tablolamaları, veri tabanı, sunu programlarını, elektronik posta gibi işlevi olan yazılımları görürüz. Doküman oluşturmayı sağlayan yazılımlardır. Bununla birlikte elektronik tablolama işlevi gören yazılımları, sunu programlarını, çizimler yapmayı sağlayan programları, hesaplamaları yapabilen yazılımları da oluştururlar. Elektronik posta göndermek amacıyla oluşturulan uygulama yazılımlarında da vardır. Bu şekildeki genel hizmet veren uygulamaların yanında özel isteklere yönelik uygulama yazılımları da var. Öğrenci işleri, rezervasyon sistemleri, personel yönetimi… vs.